Datra na a neti (dokter in de nacht)

Het is inmiddels half drie in de nacht en er heerst totale rust over de spoedeisende hulp. De broeders kijken een film of proberen wat in de stoel te slapen, de dokter kijkt nog even of alles voor de overdracht de volgende ochtend duidelijk is. En wellicht probeert ook de dokter toch nog wat slaap te pakken. Toch lukt het niet echt om diep in slaap te komen. Op elk moment kan er een patient binnengebracht worden en beginnen de piepjes van de monitor te klinken. In Suriname wordt een patient slechts zelden van tevoren aangekondigd. In Nederland zullen veel patienten via de huisarts of ambulance al doorgebeld zijn. Hier zijn de huisartsen slechts een paar uur per dag beschikbaar en mogen ambulances bij uitzondering door een dokter of politieagent aangevraagd worden. Dat betekent dat er zomaar een patient binnengebracht kan worden die doodziek is; door de familie de auto ingetild en met een rap tempo naar de spoed gereden.

Net voor de aanwezige rust was deze dokter nog op de MCU (Medium Care Unit, alhier meer een IC) te vinden. Een patient had steeds meer moeite met ademhalen. Nadat een verwoede poging tot ontwateren geen effect bleek te hebben, was het punt aangekomen de patient te intuberen (via slangetje in de luchtweg en aan een machine beademen). Helaas ging de intubatie niet zo makkelijk als gehoopt mag worden. De beademingsmachine bleek toch niet klaar voor gereedheid en na tien minuten met de hand beademen werd eindelijk een andere wel werkende machine aangesloten. Ondertussen realiseert de dokter zich dat deze hele intubatie wellicht te voorkomen was geweest. Er was immers al weken bekend dat de patient een moeilijk te behandelen bacterie bij zich draagt welke met het juiste antibioticum al behandeld had kunnen zijn. Omdat dit echter extra kosten met zich meebrengt voor patient en familie was dit tot op heden niet gebeurd. Geld deels als oorzaak van een minder goede behandeling dus. Iets wat in Nederland soms al bediscussieert wordt, maar hier maar al te vaak waarheid is.

Een vergelijkbaar probleem is de vergoedingen voor scans; slechts 1 CT scan per jaar wordt door de zorgverzekering vergoed. Stel, jij bent de patient en mag nu kiezen: nu een scan en proberen te achterhalen waar je klachten door komen of toch de scan bewaren voor het geval je in het komende jaar nog een keer terug komt met ernstigere symptomen. Als je rijk bent is de keuze makkelijk; je kunt je namelijk zo'n 600 SRD (is ong 80 euro) permitteren om zelf een tweede scan te betalen. Maar wie slechts beperkte financiele middelen heeft, kan voor moeilijke dilemma's komen te staan.

Helaas is ook niet alleen het tekort aan geld bij de patienten zelf het probleem, maar kampt de gehele gezondheidszorg met tekorten. De gezondheidszorg kan dan ook niet de noodzakelijke stappen vooruit zetten; sterker nog door economische achteruitgang gaat de gezondheidszorg juist ook achteruit. Er zijn minder medicijnen beschikbaar en medicijnen raken sneller op. Bepaalde behandelingen lopen dan ook sterk achter op de rest van de wereld.

Terug naar die nachtdienst. Er wordt een man binnengebracht van middelbare leeftijd. Hij heeft moeite met spreken en krachtsverlies aan de rechterkant. Verdenking CVA. De Nederlandse arts in mij wil het liefst naar de rontgen rennen voor een CT hersenen, maar helaas speelt hier het probleem van 1 scan per jaar mee. Maar daarnaast ook de onmogelijkheid om de juiste behandeling te geven. De CT geeft je het onderscheid tussen een bloeding of bloedpropje als oorzaak. Bij een bloedpropje kan trombolyse (sterke bloedverdunning) worden gegeven; hier wordt dat helaas niet gedaan en zijn de gevolgen van dat bloedpropje dan ook vele malen erger.

De patient met de CVA is opgenomen om de bloeddruk op peil te houden en te hopen dat daarmee de schade nog enigszins beperkt blijft. Inmiddels is de volgende patient gearriveerd: een man van 35 jaar bekend met suikerziekte en hoge bloeddruk, met op dit moment pijn op de borst. Het ECG (hartfilmpje) bevestigt het vermoeden op een hartinfarct. In Nederland had de patient binnen een half uur op tafel gelegen voor een dotterprocedure. In Paramaribo geldt hetzelfde. In Nickerie helaas niet; er worden hier geen dotters uitgevoerd en Paramaribo is al snel 4 uur rijden weg (aangezien de dotter in principe <6 uur na start klachten moet plaatsvinden, is het vaak niet meer mogelijk de patient op tijd in Paramaribo te krijgen).

Ook de patient met het hartinfarct heeft een plek in het ziekenhuis gekregen. Even pauze en wat te eten naar binnen werken, want nachtdiensten kunnen je best hongerig maken. Niet veel later wordt een jongen van 20, Hindoestaans, binnen gebracht. Familie trof hem aan met een lege colafles. Hij blijkt een halve liter Paraquat (een herbicide, dus vergif) te hebben ingenomen, nadat hij ruzie had met zijn vriendin. De broeders starten snel met het spoelen van de maag en geven vervolgens actieve kool (Norit), in de hoop dat er zo min mogelijk van het vergif door het lichaam wordt opgenomen. Hier houdt de behandeling al snel op en begint het wachten voor de familie. Helaas blijkt na een paar dagen dat de schade te groot is voor zijn organen en overlijdt hij aan de gevolgen. Spijtig genoeg een beeld wat hier maar al te vaak wordt gezien. Een jong leven ten einde door een makkelijk en zeer goedkoop te verkrijgen middel (in Nederland dan ook al enige tijd niet meer te verkrijgen).

Gelukkig komt er tussendoor nog een snijwond die met een paar hechtingen snel behandeld is. En een kindje met een snotneus, waarbij na wat geruststelling van de moeder ze snel weer op weg zijn naar huis. Na nog een uurtje half slapend in de stoel te hebben doorgebracht is het tijd voor de overdracht. Met wallen onder de ogen en in wat gebroken Engels worden de opgenomen patienten besproken. Deze dokter duikt vervolgens het bed in en laat de andere dokters weer aan het werk.

*Dit geheel is niet een letterlijke weergave van een dienstnacht, maar een combinatie van verhalen van patienten die ik hier heb gezien om jullie zo goed mogelijk een beeld van het werk hier te geven. Gelukkig zijn de meeste diensten niet zo heftig als hier weergegeven. Details die teveel weergeven van een patient zijn om privacy redenen weggelaten.